'Bị gọi là ngu, tôi vẫn làm'

“Nhiều người đã bỏ cuộc, nhưng tôi không nản chí, dù bị “ném đá” như bây giờ, tôi vẫn cố gắng làm việc đến cùng để cho ra tác phẩm hoàn chỉnh. Dùng hay không thì vẫn là tâm huyết của tôi để cống hiến cho đất nước” – PGS.

Đề xuất cải tiến “Tieq Việt” từ 38 ký tự lên 31 ký tự nhận không ít “gạch đá” từ cộng đồng mạng, xung quanh vấn đề này, PV Báo GĐ&XH đã có cuộc trò chuyện với PGS. Bùi Hiền – nguyên Phó Hiệu trưởng Trường ĐHSP Ngoại ngữ Hà Nội, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nội dung & Phương pháp dạy và học nói chung về đề xuất cải tiến tiếng Việt mà ông đang nghiên cứu.

Cải tiến để dễ viết và dễ hiểu hơn

– PV: Thưa ông, điều gì khiến ông quyết tâm theo đuổi một dự án được coi là rất khó, đó là cải tiến chữ quốc ngữ?

PGS. Bùi Hiền: Đầu tiên, tôi muốn giải thích tại sao đề xuất của tôi lại trở thành tâm điểm chú ý vì bài báo trong kỷ yếu hội thảo khoa học. Báo chí lúc đầu quan tâm đăng tải, nhưng chưa đủ, vì chủ yếu tập trung vào đoạn trích “Luật Zão Zuk”, đặt kết quả trước, giải thích sau, dẫn đến nhiều người không hiểu và “ném đá”.

Về nguyên nhân, xưa nay đã có nhiều người tìm cách cải tiến chữ quốc ngữ nhưng đều thất bại. Cách đây mấy chục năm, tôi nghiệm ra một điều với tiếng Việt, ngay cả nhiều người lớn, sau bao nhiêu năm học tập vẫn không thể “gột rửa sạch sẽ” lỗi chính tả, lỗi diễn đạt. Cần đơn giản hóa, loại bỏ hết những thứ “rác rưởi” nên tôi nghĩ cần phải cải tiến tất cả.

– PV: Chữ Quốc ngữ mới có nét gì khác so với trước đây, thưa PGS?

PGS. Bùi Hiền: Chúng ta đều thấy, bảng chữ cái, các phụ âm… chúng ta đang dùng hiện nay đều là quy ước, quy ước ký hiệu này nghĩa thế này, quy ước ký hiệu khác nghĩa thế kia… Các phụ âm như “ng””, “kh”… được sử dụng nhiều nhưng nó là thừa, khó hiểu. Vì vậy, tôi quy ước lại, đơn giản dễ đọc, dễ hiểu hơn.

Việc rút gọn của mình theo nguyên tắc 1 ký tự là 1 âm, nhưng 1 ký tự không còn là 2-3 âm như trước. Tất cả các phụ âm ghép như “ng”, “nh”, “gh”, “kh”… đều bị loại bỏ, thay vào đó là các ký tự như “q” hay “k”. Cách đọc vẫn vậy, chỉ khác nét chữ, cách hiểu và cách đọc không có gì thay đổi.

PGS. GS Bùi Hiền và Kỷ yếu Hội thảo có tham luận Cải tiến chữ viết tiếng Việt. Ảnh: Q.Anh

Vẫn đang tiếp tục nghiên cứu và… “trình làng”

– PV: Nhiều người nói đề toán của ông khó học, khó hiểu và nhiều đối tượng sẽ phải đi học lại như lớp 1, ông nghĩ sao về điều này?

PGS Bùi Hiền: Có người nói sẽ phải “luộc” lại toàn bộ giáo viên, phải học từ lớp 1… Theo tôi, nếu đã là cái mới thì bắt buộc phải học, học trong bao lâu, liệu khó hay không mới là điều đáng bàn. Theo tôi, đối với người lớn, sẽ mất vài giờ học tập nghiêm túc để nhớ, đọc và viết.

Mình không phải gỡ cái này, thêm cái kia mà mình không gỡ, mình chỉ thay đổi giá trị, khi ráp lại là đọc được ngay. Thậm chí, có người nói sẽ phải in lại sách, báo… Tôi nghĩ, cái cũ thì giữ lại, ai cũng đọc được, còn cái mới nếu được áp dụng sẽ dùng để in sách, tài liệu mới.

– PV: Anh có ngạc nhiên không khi bỗng dưng nổi tiếng và được chú ý, cũng như bị “ném đá”?

PGS Bùi Hiền: Bất đắc dĩ trở thành người nổi tiếng, điều này khiến tôi bất ngờ vì tôi chưa công khai công việc. Những ngày đầu, tôi lên mạng đọc, tìm xem có gì phản cảm để chỉnh sửa, phê bình. Nhưng tôi không nhận được ý kiến góp ý cụ thể nào mà chỉ nhận được những ý kiến cho rằng gây khó khăn, phiền hà, lãng phí…

Ngoài ra, rất nhiều người đã chửi bới và xúc phạm tôi trên mạng xã hội nên tôi đã ngừng đọc trên mạng. Tôi già rồi, về hưu rồi, tôi không quan tâm đến danh tiếng mà thích tai tiếng. Một số người thân của tôi ủng hộ, một số lo lắng cho sức khỏe của tôi.

Bảng quy ước rút gọn ký tự phiên âm do PGS. Bùi Hiền.

– PV: Anh có kế hoạch gì cho dự án của mình và có cảm thấy nản lòng sau khi bị dư luận chỉ trích?

PGS Bùi Hiền: Với tất cả những gì mọi người đọc, đó mới chỉ là một phần của báo cáo hội nghị khoa học, đây là phần 1, còn phần khác tôi đang thực hiện.

Tôi không còn quan tâm đến những bình luận ghét bỏ và phản đối nữa. Tôi vẫn đang tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện cho phần 2, đó là phần nguyên âm. Làm xong, tôi sẽ “bày biện” xin ý kiến các nhà khoa học trước để lấy ý kiến, góp ý.

Việc gì tôi thấy không hợp lý thì tôi làm, từ 40 năm nay tôi tự làm, không nhận tài trợ hay viện trợ gì cả. Nhiều người gọi tôi là “tiến sĩ hại người”, tôi thấy mình chưa hại ai cả, nghiên cứu của tôi hoàn toàn mang tính chất cá nhân. Còn ứng dụng được hay không thì còn nhiều khâu đánh giá, nhưng triển khai được hay không thì cũng là một công trình nghiên cứu tâm huyết, hoàn toàn không ảnh hưởng đến bất kỳ ai.

Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này!